Cicciobello, czyli buzia jak aniołek

fot.giochipreziosi.it

Cicciobello, najsłynniejsza włoska lalka, skończyła niedawno 50 lat!

W 1962 r. wykreowana przez modelarza lalek Silvestro Bellini i wyprodukowana w fabryce Gervasio Chiari, przez dziesiątki lat była symbolem upragnionej zabawki dla najmłodszych, niczym niewiele starsza od niej amerykańska Barbie.

To właśnie na Cicciobello  wychowały się całe pokolenia Włoszek, nic dziwnego, że do dziś rodzice i dziadkowie nie mogą się oprzeć słodkiej, pulchniutkiej lali wielkości niemowlaka, z jasnymi włosami, niebieskimi oczami i smoczkiem w buzi,  obdarowując nią potomka na prezent urodzinowy lub gwiazdkowy.

Okazuje się jednak, że śliczny jak aniołek Cicciobello stał się przykładem swoistego typu osobowości...

Już w latach sześćdziesiątych produkcja Cicciobello rozwijała się w piorunującym tempie, w najróżniejszych wersjach i z niezliczoną ilością dodatków (min. pojawiły się wersje afrykańskiego i azjatyckiego niemowlaka), a dzisiaj słynna lalka ma nawet swoją stronę internetową i ponad 8 tys. przyjaciół na Facebooku...

Moda na Cicciobello stopniowo przeszła również na sferę językową. Otóż dzisiaj nazywając kogoś  „cicciobello” mamy na myśli przede wszystkim miłą, gładką, pucołowatą i niewinną buzię. 

Chociaż taka buzia "aniołka" może być postrzegana również sarkastycznie, coś w rodzaju polskiego określenia "cicha woda brzegi rwie", np. Roberto Saviano w książce Gomorra (Milano, Mondadori, 2006) tak właśnie  nazywa jednego z "bossów" mafii: 

«Vincenzo Benitozzi con un viso tondo veniva chiamato “Cicciobello”». 

Jak się okazuje, taki przydomek stwarza niemałe trudności tłumaczom, którzy muszą odzwieciedlić kontrast niewinnej, anielskiej twarzy i bezwzgędne okrucieństwo czynów bohatera:

- "Quando Saviano riporta che uno dei camorristi viene definito “Cicciobello” (I:67) a causa del suo viso tondo, il riferimento non è alla sua potenziale pinguedine, ma al famoso bambolotto oggetto dei sogni di tante bambine /.../anche il sarcasmo implicito nell‟attribuire il nome di bambolotto dal viso angelico ad uno spietato camorrista." (Flavia Cavaliere, Tra-durre Gomorra lontano dal suo humus originario - bibliocamorra.altervista.org)

Z drugiej strony, w znaczeniu potocznym, cicciobello to z kolei typowy wychuchany, ulizany  maminsynek uchylający się od codziennych odpowiedzialności:

/.../ il «Cicciobello» è la via di mezzo tra il mammone e l'individuo tendenzialmente inutile alla quotidianità pratica di una famiglia. Quello che oggi viene inquadrato come «bamboccione», in sintesi /.../ (ilgiornale.it, 17/11/2012)

Cicciobello to także człowiek uległy, o słabym charakterze, niezaradny:

"Massimo Moratti dovrebbe esonerare Roberto Mancini /.../È un Cicciobello: non ha spina dorsale" (corriere.it, 13/03/2008)

"il servizio civile/.../ servirebbe a far capire ai ragazzi che esiste il mondo, che esistono gli altri, e quindi io dico bisogna obbligarli perché - cicciobelli come sono e con i genitori che si ritrovano - altrimenti non lo farebbero mai." (vita.it, 01/10/2010)

Warto zwrócić uwagę, że  przydomek „cicciobello” dziennikarze chętnie nadają  także osobom publicznym, np.:

"Cicciobello" Rutelli non piange più e sale sul carro di Bersani Vuole un altro giro di giostra (sprintonline.com, 29/12/2012)

Il magistrato fa anche un altro esempio, quello del Potenza Calcio, una squadra che, a causa della guida del giovanissimo presidente Giuseppe Postiglione (detto anche “cicciobello”), fu letteralmente radiato. (strettoweb.com, 23/1/2013)