Włoskie mafie są drugą najpotężniejszą organizacją przestępczą w Europie (aktualnie pierwsze miejsce zajmuje mafia rosyjska) i dostarczają tzw. know-how innym nielegalnym organizacjom.
Łącznie majątki rosyjskich, chińskich, japońskich, południowo-amerykańskich i włoskich mafii stanowią trzecią potęgę ekonomiczną na świecie. Instytucje Unii Europejskiej wyraziły duże zaniepokojenie ekspansją tego zjawiska na terytorium całej Europy i to nie tylko na poziomie finansowym.
Początkowo we Włoszech działały trzy główne organizacje przestępcze: Cosa nostra (Sycylia), ‘Ndrangheta (Calabria) i Camorra (Campania); póżniej powstała tzw. „czwarta mafia” La Sacra Corona Unita del Salento (Apulia). Jednakże w ostatnich dziesięcioleciach coraz bardziej widoczna stała się obecność obcych organizacji sterowanych z zagranicy, min. mafia chińska, rosyjska, turecka czy albańska.
Najpotężniejsza mafia włoska, ‘Ndrangheta’, (zajmująca pozycję dominującą w handlu kokainą w Europie) od dawna działa we wszystkich regionach Włoch i jest obecna we wszystkich sektorach gospodarczych prywatnych i publicznych, począwszy od służby zdrowia, a skończywszy na hazardzie (w zależności od regionu).
Na ogół mafie nie inwestują na południu Włoch, ale przenoszą kapitały w bogatsze centra finansowe, min. do Mediolanu i Turynu, gdzie odbywa się „pranie brudnych pieniędzy” poprzez różnego rodzaju operacje inwestycyjne i przelewy, a następnie ich „zaksięgowanie”, czyli wprowadzenie do legalnego obrotu wartości.
Ponadto, kapitał mafijny zostaje zaintestowany w pożyczki lichwiarskie dla przedsiębiorców, lub wdrożony na rynek poprzez pośredników, którzy mają kontakty z szeroką klientelą: księgowi, bankowcy, adwokaci, itd.
Inwestycje mafijne nie mogą być motorem rozwoju gospodarczego kraju ponieważ charakteryzuje je zatrudnienie „na czarno”, brak związków zawodowych, stosowanie materiałów najgorszej jakości, itp.
Główny zakres działania i wpływów mafijnych w administracji publicznej:
- scelta degli amministratori – wybór władz administracyjnych
- assunzione degli impiegati – zatrudnienie urzędników
- concessione degli appalti/di licenze – zamówienia publiczne/ koncesje wykonania robót lub usług/ licencje
- approvazione dei piani regolatori - zgoda na plany przestrzennego zagospodarowania
Obecnie ponad jedna trzecia dóbr produkowanych we Włoszech pochodzi z nielegalnych lub kryminalnych źródeł i przynosi mafijnym organizacjom conajmniej 135 miliardów euro dochodów rocznie.
We Włoszech dobra majątkowe w posiadaniu mafii szacowane są na około 1000 miliardów euro, konfiskując je, rząd włoski rozwiązałby problem zadłużenia publicznego.Tymczasem, nakazy zajęcia majątku dotyczą zaledwie 10% dóbr należących do mafii, z czego jak dotąd skonfiskowano tylko połowę.
(Dane z „Finanza & società”, inserto Valori, 06/2011).
Oto niektóre podstawowe terminy dotyczące działalności mafijnej:
Malavita – świat przestępczy
Associazioni criminali/ a (per) delinquere/ di tipo mafioso - ugrupowania przestępcze/o charakterze mafijnym
Proventi illeciti – dochody nielegalne
Infiltrazioni mafiose– przenikanie mafii
Riciclaggio del denaro sporco – pranie brudnych pieniędzy
Traffico degli stupefacenti/armi/rifiuti/esseri umani –handel narkotykami/bronią/odpadami/ludźmi
Contrabbando – przemyt/kontrabanda
Immigrazione clandestina – nielegalna imigracja
Uso della violenza – użycie przemocy
Intimidazione - zastraszenie
Soprusi – nadużycia (władzy)
Estorsione – wymuszenie
Racket – haracz (w zamian za „ochronę”)
Pizzo – wymuszenie pieniędzy/haracz
Usura - lichwa
Cosche/’ndrine (clan locali) – lokalne klany mafii
Latitante – zbieg, przestępca ukrywający się