7 stycznia 2015

Męskie i żeńskie odmiany włoskich stołów

W jednym ze swoich najnowszych artykułów Massimo Montanari z Università di Bologna, porusza dość ciekawe zagadnienie językowe, a mianowicie różnicę między potocznym zastosowaniem terminów tavolo (r. męski) i tavola (r. żeński).

W języku polskim stół jest "tylko stołem", niezmiennie w rodzaju męskim. Tymczasem język włoski daje nam pewne rozróżnienie, szczególnie w sensie metaforycznym, gdy nie chodzi nam tylko i wyłącznie o banalny mebel, tj. blat i cztery nogi. 

Toteż autor sugeruje prosty sposób, aby łatwo zapamiętać te różnicę:
- gdy używamy rodzaju męskiego - tavolo - przy stole zwykle buzia służy nam do rozmowy, a stół kojarzony jest z meblem który "dzieli"
np.: organizzare un tavolo - zorganizować debatę/dyskusję publiczną/negocjacje;  Il Tavolo di lavoro per i progetti europei - dyskusja robocza/wersja robocza/materiał roboczy do realizacji projektów europejskich

- gdy używamy rodzaju żeńskiego - tavola - przy stole zwykle buzia służy nam do jedzenia, a stół "zbliża" biesiadników
np.: la tavola di Natale stół świąteczny; aggiungere un posto a tavola - dodać jedno miejsce/nakrycie przy stole

W każdej regule znajdzie się jednak jakiś wyjątek, i tak, stosunkowo niedawno powstało modne, szczególnie w polityce, pojęcie tavola rotonda - "okrągły stół", czyli forma debaty. A jednak przyjął się rodzaj żeński...
Chociaż, jeśli dobrze się przyjrzeć temu wyrażeniu, to nie jest stół, jak w rodzaju męskim, który "dzieli" przeciwników, ale właśnie, jak w rodzaju żeńskim:  stół, który ma za zadanie "łączyć" i "zbliżać" do siebie uczestników tej dyskusji, i przy którym wszyscy są równi sobie.



3 komentarze:

  1. Ja dzielę następująco:
    la tavola - stół rodzinny (konsumpcja z bliskimi);
    il tavolo - każdy inny.

    PS. Mnie problem sprawia wybór rimanere czy restare.
    PS2. Fajny blog, lubię tu zaglądać :)
    Pozdrawiam
    Dorota.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Witaj Doroto, dziękuję ślicznie za miłe słowa i odwzajemniam pozdrowienia :)
      Postaram się wkrótce poruszyć problem wyboru rimanere/restare.

      Usuń