20 stycznia 2011

Czy wiesz, co oznaczają nazwy Zelig, Ballarò, Superquark, Matrix?


Czyżby słowa obcego pochodzenia zdominowały programy Rai, Mediaset, czy LA7? Faktem jest, że czasami nazwy brzmią enigmatycznie nawet dla samych Włochów. Przyjrzyjmy się bliżej znaczeniom niektórych z nich:

Zelig - Ballarò -  Superquark – Blob – Matrix - Omnibus–Agorà

Zelig to  program rozrywkowy nadawany przez Mediaset, prowadzony przez Claudio Bisio, w którym biorą udział komicy debiutanci i profesjonaliści.  Nazwa „Zelig” została przeniesiona z historycznego teatru kabaretowego w Mediolanie (Naviglio Martesana, viale Monza, 140). A z kolei, nazwa teatru „Zelig” pochodzi ze sławnego filmu (1983), którego reżyserem i głównym bohaterem był sam Woody Allen. Bohater filmu, Leonard Zelig, to zagubiona jednostka, swoisty kameleon, cierpiący na zaburzenia osobowości. 
„Zelig” to imię hebrajskie i starogermańskie, (możliwe warianty: Selig, Zeligman i Zelik) oznaczające błogosławiony, święty.



Ballarò znany widzom Rai 3 jako talk show o tematyce politycznej i ekonomicznej. Autor i prowadzący Giovanni Floris nazwał program prawdopodobnie od najstarszego bazaru w Albergheria, w centrum Palermo.  Termin ballarò pochodzi prawdopodobnie od arabskiej Bahlara,  miejscowości przy Monreale, na Sycylii, skąd przybywali kupcy arabscy. Inna wersja podaje  Vallaraya, imię króla indyjskiego z Deccan, regionu słynącego z targów kupieckich i z pachnących przypraw. Po jej podboju przez Arabów, kupcy indyjscy mieli się przenieść do Palermo. 
Wreszcie ostatnia hipoteza: w miejscu obecnego bazaru  Rzymianie mieli wznieść pilaster z napisem Bell Rom, czyli Bella Romaroum (wojny rzymskie) dla uwiecznienia zwycięstwa wojsk rzymskich nad Hasdrubalem.


Superquark to program o charakterze naukowo-dokumentalnym emitowany od lat na antenie Rai. Jego autorem, oraz poprzednich serii o podobnych tytułach (Mondo di Quark; Quark Europa; Pillole di Quark)  jest Piero Angela, dziennikarz, dokumentalista, pisarz.  
Quark, czyli po polsku „kwark”, to termin  z fizyki: cząsteczka elementarna, fermion. Nazwę zaproponował jeden z ich odkrywców, amerykański fizyk, Gell-Mann w 1964, prawdopodobnie pochodzi ona z powieści „Finnegans Wake” (1939) Jamesa Joyce’a, w którym była mowa o trzech kwarkach.


Blob - program satyryczny emitowany od 1989 r. na antenie Rai 3, którego autorem jest min. krytyk filmowy Enrico Ghezzi. Program jest swoistym „ulepkiem”, czyli montażem scen i urywków z filmów i programów pokazywanych aktualnie w telewizji. Tytuł blob pochodzi z popularnego filmu amerykańskiego „The Blob” (1958) w reżyserii Irvina S. Yeawortha Jr. („Blob, zabójca z kosmosu”), i jego pomniejszej wersji  z 1988 („Plazma”).. W tym popularnym horrorze Blob to niezidentyfikowana galaretowata masa, która propagując się zagraża ludzkości. Blob z angielskiego tłumaczy się również jako „kleks”, „kropelka”. 


Matrix to informacyjny program (prowadzący: Enrico Mentana, a później Alessio Vinci), emitowany przez Mediaset od 2005 r., w którym zaproszeni goście omawiają aktualne zdarzenia ze świata polityki, kroniki zabójstw i wypadków, świata rozrywki itd.
Nazwa programu pochodzi prawdopodobnie od popularnego filmu science-fiction The Matrix (1999) w reżyserii braci Wachowskich, przedstawiający koncepcje życia-snu, złudzenia, sztucznej rzeczywistości. Termin matrix  po polsku można tłumaczyć min.: matryca, macierz, forma.


Omnibus, popularny talk show na antenie LA7 od 2002 roku proponuje formę debaty, w której zaproszeni goście komentują aktualności polityczne i społeczne. Autor  programu, Antonello Piroso, wybierając nazwę omnibus miał na myśli jego podstawowe znaczenie z łaciny – omnis – „wszyscy”; czyli: omnibus: „dla wszystkich”. Jednakże termin ten może mieć również inne odniesienia w języku wolskim np. tramwaj konny.
Agorà to nowy program Rai 3 autorstwa Andrea Vianello poświęcony głównie aktualnym zagadnieniom polityki  włoskiej. W studio zasiadają politycy konfrontujący się bezpośrednio z publicznością i z widzami. Tak wiec program ma formę otwartej dyskusji tak jak działo sie to przed wiekami w Antycznej Grecji. Stad pochodzenie nazwy z greckiego ἀγορά, czyli “plac, “miejsce zgromadzeń”, “rynek”.

Agnieszka Barbara Gorzkowska, italianistka i tłumaczka
opublikowany www.naszswiat.net

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz